Câu hỏi: Những điều quan trọng và đáng giá mà ít khi được kể đến là gì?
Trả lời: Marcus Geduld, 35 năm nghiên cứu về tâm lý học.
1. Kết hôn với bạn thân
Tôi rất ngạc nhiên khi có cuộc hôn nhân tốt đẹp nhất trong đám bạn của mình – vẫn bền chặt sau 15 năm. Đa phần bạn bè tôi cũng ngạc nhiên, bởi vì khi mới lớn, tôi là một đứa hơi lập dị không thể kiếm được bạn gái. Tôi hầu như không quen ai cho đến khi tôi ngoài hai mươi tuổi, sau đó tôi kết hôn năm 29 và bây giờ khi đã 45, vợ chồng tôi vẫn còn rất yêu nhau. Trong khi đó, tôi đã chứng kiến bạn tôi ly hôn hoặc phải chịu đựng mối quan hệ luôn gây gổ và không có tình yêu.
Vấn đề tôi nhận thấy ở họ khoảng 90% là về thời gian, (a) họ kết hôn khi còn trẻ và (b) họ nhầm tưởng những mối tình bền lâu dựa trên dục vọng và những chia sẻ đời thường (ví dụ: “Cả hai chúng tôi đều thích cùng một ban nhạc.”)
Đôi khi, tôi nghe bạn bè tâm sự rằng “Tớ hẹn hò với anh chàng này được một năm. Chúng mình bên nhau rất hợp, nhưng nhiều lúc mình vẫn nghĩ đến việc chia tay anh ấy… Làm sao để biết anh ấy có phải là ‘lựa chọn duy nhất’ không?”
Điều này khiến tôi thấy buồn, đối với tôi vợ tôi là ‘người duy nhất’, bởi vì cô ấy là bạn thân nhất của tôi. Dẫu cho những việc tốt hay xấu xảy đến với tôi, tôi muốn chia sẻ với cô ấy! Khi tôi cần lời khuyên, tôi tìm đến cô ấy! Khi tôi cần niềm vui, tôi đùa giỡn cùng cô ấy!
Nếu bạn còn băn khoăn liệu người kia có là ‘duy nhất’ hay không, thì chắc chắn họ không phải đâu. Đừng ở trong một mối quan hệ chỉ vì sợ cô đơn, bởi cứ áp đặt mình vào mối quan hệ không phù hợp thì bạn vẫn sẽ cô đơn thôi. Rất nhiều người gặp phải vấn đề này.
Đừng tìm kiếm một người hoàn hảo dành cho bạn, bởi không ai là hoàn hảo. Ý tôi là nếu bạn cảm thấy hờ hững về anh chàng đó, thì anh ta không phải là lựa chọn duy nhất. Nếu người bên cạnh khiến bạn liên tục không hài lòng, thì cô ấy không phải là người duy nhất. Đừng áp đặt bản thân rằng “độc thân rất sợ hãi”.
Điều đáng buồn mà tôi nghe được là “Bill là bạn thân nhất của tôi, chúng tôi có rất nhiều điểm giống nhau. Anh ấy luôn ở bên tôi và chúng tôi có thể nói chuyện hàng giờ, anh ấy còn có khiếu hài hước nữa. Tôi tin tưởng anh ấy… nhưng… tôi không biết nữa… khi nhìn anh ấy tôi không thấy “sét đánh” gì cả…”
Tôi không nói nên lời khi nghe về điều đó, đó không phải việc của tôi, nhưng tôi muốn hét thật to “ĐỪNG CÓ QUAN TÂM ĐẾN TIẾNG SÉT ÁI TÌNH’! HÃY NGỪNG TIN VÀO BA CÁI THỨ VỚ VẨN ĐÓ ĐI!”
Dù sao thì “tia sét” đó cũng không kéo dài, cảm giác lãng mạn vô cùng thú vị, mới mẻ kia chắc chắn sẽ phai nhạt. Và khi bạn dành nhiều năm để yêu thương, tạo tổ ấm với người mà bạn muốn cùng già đi; bạn tạo mối quan hệ tốt với họ, tia sét có thể đến sau đó, cho dù nó không có lúc đầu.
Rất nhiều người dường như học được điều này sau một thời gian dài và trải qua rất nhiều đau đớn. Họ kết hôn với “gã tồi” hoặc “cô nàng nóng bỏng” thay vì những người bạn thân nhất của họ, bởi vì điều đó khiến họ cảm thấy thú vị hơn. Rồi những cuộc hôn nhân – vốn chẳng dựa vào điều gì – lại thất bại. Đôi khi, nếu những người này may mắn, họ sẽ lại kết hôn với những người bạn thân nhất mà đáng ra họ kết hôn ngay từ đầu. Nếu họ không, họ chỉ chỉ có thể sống tiếp, bởi vì những người bạn tốt nhất đã có cuộc đời riêng rồi.
2. Dừng ngừng học hỏi khi đã trưởng thành
Tôi đã có nhiều năm làm giáo viên, chủ yếu là dạy các lớp máy tính cho người lớn. Đây là những người bị buộc phải áp dụng công nghệ mới cho công việc của họ, điều này khiến họ không vui. Họ sẽ nói, “Tôi không hiểu những thứ này! Tôi không rành công nghệ.”
Thực tế, sau nhiều năm đi dạy, tôi đã nhận ra rằng điều này hoàn toàn không đúng. Vấn đề của họ không liên quan gì đến máy tính. Vấn đề là đây là lần đầu tiên họ được yêu cầu học điều mới. Họ sẽ gặp khó khăn tương tự nếu sếp bắt họ phải học cách đan, tung hứng hoặc chơi guitar.
Đây là một ví dụ: Tôi từng làm việc cho một công ty đấu giá lớn. Công ty này tuyển dụng rất nhiều “chuyên gia”. Một người đã dành nhiều thập kỷ nghiên cứu về gốm sứ của Pháp, sau khi nghiên cứu rất nhiều, giờ đây anh ta có thể nhìn vào một chiếc bình và ngay lập tức cho bạn biết nó được làm từ khi nào và ở đâu, giá trị của nó là bao nhiêu và đó là một chiếc bình nguyên bản hay tái tạo. Tôi không làm sáng tỏ kỹ năng này và chắc chắn tôi không thể làm được.
Nhưng chúng ta hãy xem nó liên quan gì: chuyên gia đã phải mất hàng thập kỷ để nhồi nhét thông tin vào não của mình. Anh ta phải đạt đến khả năng mà thông tin đó không chỉ nằm trong não anh ta mà còn có thể truy cập ngay lập tức. Thực hiện tất cả những công việc khó khăn đó là một kỳ công đáng kinh ngạc và chuyên gia có lý do chính đáng để tự hào về những gì anh ta đã hoàn thành.
Tôi là một lập trình viên máy tính, điều đó có nghĩa là công việc của tôi khá trí óc, và tôi ít làm việc hơn rất nhiều người: nhưng tôi vẫn làm khoảng 75% thời gian. Rất nhiều mã tôi viết là những thứ viết sẵn. Tôi đang “giải quyết” các vấn đề đã được giải quyết và tất cả những gì tôi cần làm là sao chép, dán và thực hiện một vài chỉnh sửa.
Các bác sĩ có rất nhiều thời gian (ít nhất là bác sĩ đa khoa làm). Họ nghe đi nghe lại các triệu chứng giống nhau, và trong hầu hết các trường hợp, họ có thể làm rất tốt công việc của mình bằng cách thực hiện các cuộc “tìm kiếm cơ sở dữ liệu” về tinh thần và hồi tưởng lại các câu trả lời đã làm trước đây. Đây cũng là trường hợp luật sư không xét xử.
Nếu bạn là một “người thông minh” như tôi, và nếu bạn làm việc trong lĩnh vực “trí tuệ”, thật khiêm tốn khi tự hỏi bản thân vào mỗi thời điểm trong ngày, “Tôi có đang mở rộng trí tuệ của mình không? Tôi có đang tìm ra một cái mới không? Tôi có đang đối mặt với một vấn đề mới mà tôi chưa từng đối mặt trước đây không? ” Bạn làm việc này bao nhiêu thời gian? 10% thời gian? 5% thời gian? 1% thời gian? Đã bao nhiêu năm trôi qua mà bạn không phải đối mặt với một thử thách trí tuệ thực sự?
Thật ngẫu nhiên, những công việc mà chúng ta cho là trí tuệ có xu hướng đòi hỏi ít trí tuệ nhất (với một số trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn như Nhà toán học và Bác sĩ phẫu thuật não). Những “công việc ngu ngốc”, chẳng hạn như thợ sửa ô tô và cầu thủ bóng đá có xu hướng liên quan nhiều đến suy nghĩ liên tục, trên đôi chân của bạn.
Có gì sai với việc tập luyện? Không, nhưng chúng ta đang chuyển sang một khoảng thời gian mà khó có thể thoát khỏi nó hơn. Tốc độ thay đổi đã tăng gấp bốn lần và chúng ta đang bị ảnh hưởng bởi các công nghệ mới hàng ngày.
Nhưng vấn đề lớn hơn là “nếu bạn không sử dụng nó, bạn sẽ mất nó”. Bạn cần liên tục tập luyện cho não nếu không nó sẽ phát triển chậm chạp. Tất cả chúng ta đều biết những người đã nghỉ hưu ở tuổi 65 và tiếp tục dành hai mươi năm ngồi trước TV. Điều đáng buồn là chúng ta chấp nhận rằng những người ở độ tuổi 80 sẽ trở nên uể oải. Nhưng họ không cần phải như vậy! Bạn không cần phải như vậy. Nếu công việc của bạn không thử thách bạn, hãy tìm cách thử thách bản thân.
Lưu ý: hầu hết mọi người đều nản lòng khi thất bại. Đây là một trong những lý do khiến họ từ bỏ việc thử những điều mới, vì nó chắc chắn dẫn đến thất bại. Nhưng hãy hiểu rằng, nếu bạn đang thử bất cứ thử thách gì, bạn sẽ mất ít nhất một tháng để thành công với nó. Một tháng là mức tối thiểu, có nhiều khi bạn sẽ mất sáu tháng.
Vì vậy, nếu bạn nói cố gắng học guitar nhưng “thất bại” với nó sau vài giờ, bạn vẫn chưa thất bại. Bạn chỉ có thể thất bại với cây đàn guitar nếu bạn cố gắng chơi nó trong sáu tháng và trong suốt thời gian đó, bạn không tiến bộ được.
3. Nếu bạn là một nghệ sĩ hoặc “người sáng tạo”, hãy ngừng cố gắng trở thành “nguyên bản”.
Mục tiêu của bạn phải là kể câu chuyện mà bạn đang muốn kể.
Khi tôi không lập trình máy tính, tôi dành thời gian chỉ đạo các vở kịch. Tôi điều hành một công ty rạp hát cổ điển. Đây là bài học chính mà tôi đã học được trong nhiều năm: nếu tôi làm đạo diễn cho vở “Romeo và Juliet”, nhiệm vụ của tôi là kể câu chuyện đó. Hãy làm cho câu chuyện trở nên rõ ràng và thú vị , hóa ra là Juliet nên mặc một chiếc váy đỏ trong một cảnh A. Nhưng tôi đi xem một vở khác và nhận thấy rằng nữ diễn viên trong vở đó đang mặc một chiếc váy đỏ trong cảnh B mà tôi định đặt Juliet của mình trong một chiếc váy đỏ!
Tôi sẽ cảm thấy thôi thúc khi để Juliet của tôi mặc một chiếc váy màu xanh, bởi vì tôi không muốn bị buộc tội là sao chép hoặc “không phải giống bản gốc”. Tôi cần phải vượt qua nó. Nếu điều đó xảy ra Ví dụ như một chiếc váy đỏ kể câu chuyện hay hơn một chiếc váy xanh, thì nàng Juliet của tôi cần phải mặc một chiếc váy đỏ. Nghệ thuật đẹp nhất là khi nghệ sĩ trình bày về nghệ thuật hơn là xoay quanh thứ khác.
Quy tắc chung này áp dụng cho nhiều thứ khác, ngoài nghệ thuật.
4. Nếu bạn tập trung vào công bằng và bất công, bạn sẽ trì trệ.
John: Có người lấy trộm bút trên bàn tôi! Hễ khi nào tôi cần, thì chẳng thấy đâu!
Mary: Chà, bút cũng không mắc. Tại sao cậu không mua một bó bút mỗi tháng? Chỉ xem chúng như những món đồ dễ hỏng cần bổ sung hàng tháng.
John: Sao tôi phải làm thế! Không phải lỗi của tôi khi mọi người ăn cắp bút để trên bàn!
Mary: Được rồi, vậy cậu có thể làm gì để ngăn họ lấy bút? Để vào tủ hoặc thứ gì đó mà cậu có thể khóa chúng lại không?
John: Không!
Mary: Cậu có thể nói với sếp không? Nếu có vấn đề an ninh trong văn phòng, có lẽ anh ấy có thể …
John: Tôi đã thử nói nhưng anh ấy không quan tâm! Anh ấy nói đó chỉ là những chiếc bút. Đó chả phải vấn đề to tát gì! Đó là ăn cắp và nó sai trái!
Mary: Cậu nói đúng, đó là việc làm sai trái. Thật tệ là sếp cậu sẽ không giải quyết gì, nhưng tôi cũng đoán là vậy. Có vẻ như nó đang gây cho cậu nhiều lo lắng. Cậu sẽ cảm thấy tốt hơn nếu chi $2 cho bút mỗi tuần? Khi cậu cho rằng bút bị lấy mất và chỉ cần lấy cây bút mới ra dùng, bằng cách đó, cậu sẽ biết mình luôn có một cây bút!
John: Tại sao tôi phải là người phải mua bút mới?
Mary: Cậu không nên như vậy, nhưng cậu phải như vậy.
John: Thật không công bằng!
Không có gì sai khi phấn đấu cho công bằng và công lý. Nhưng nếu điều đó là không thể, thật vô nghĩa nếu bạn rơi vào trạng thái căng thẳng liên tục. Vấn đề về bút thực sự đã từng khiến tôi phát điên và khi tôi nghe lời khuyên của Mary. Sự thật là tôi đủ khả năng cho việc mua bút vài lần một tháng, không có gì to tát. Tôi ước mọi người sẽ không ăn cắp của tôi, nhưng tôi sẽ không lo lắng về điều đó nữa. Một vài đô la một tháng để tôi loại nỗi lo ra khỏi danh sách của mình, số tiền đó được dùng rất đáng!
5. Nếu bạn không thất bại, bạn đang làm sai.
Chúng ta cần phải nuôi dạy con cái để chúng mong đợi thất bại và để chúng hiểu rằng sau khi thất bại, chúng nên tiếp tục phấn đấu. Tôi thấy nghi ngờ khi không thất bại, điều đó thường có nghĩa là tôi đang trong vùng an toàn, là tôi không phát triển hoặc học hỏi thêm gì mới, có nghĩa là tôi đang ngăn mình không tìm ra đủ loại giải pháp mà tôi đáng ra phải tìm. Nhưng cách duy nhất để tìm thấy chúng là những lần thất bại trong quá khứ.
Tôi khuyên bạn nên có một Nhật ký thất bại. Khi bạn thất bại, hãy thử viết nó ra vào ngày hôm sau, ghi chép các lỗi càng chi tiết càng tốt. Hãy chắc chắn rằng bạn sử dụng thất bại như một cơ hội để phát triển.
6. Bạn không thể giải thích với người đang nổi giận.
Nếu ai đó đang quá khích hoặc tức giận, lý lẽ với anh ta là vô nghĩa. Đừng cố gắng sử dụng logic để lý giải về điều gì lúc đó. Hãy nghĩ rằng bạn đang đối diện với một con vật bị dồn vào chân tường, không phải là một triết gia bình tĩnh.
7. Ngừng đọc báo.
Bạn không cần phải dừng đọc báo, nếu bạn thích đọc, bằng mọi cách hãy đọc nó. Nhưng nếu bạn là một trong những người bị căng thẳng tột độ mỗi khi đọc báo hoặc xem CNN, hãy cân nhắc dừng lại. Tại sao bạn liên tục đặt mình vào tình trạng căng thẳng này? Tại sao?
Tôi hiểu tại sao, bởi vì chúng ta đang sống trong một nền Dân chủ và blah-blah-blah. Nhưng bạn không cần phải sống một cuộc sống căng thẳng. Nó không giúp ích gì cho bạn hoặc bất kỳ ai khác khi bạn luôn căng thẳng.
Nếu bạn có kế hoạch hành động, hãy thực hiện bằng mọi cách. Nếu không, hãy cho bản thân nghỉ ngơi. Bạn không cần phải ngừng đọc các tờ báo suốt đời. Nhưng hãy thoát khỏi thói nghiện ngập, căng thẳng và phiền muộn. Huyết áp của bạn sẽ giảm xuống.
8. Làm việc không phải vì tiền.
Hãy để điều gì đó thú vị trong cuộc sống của bạn mà không liên quan đến tiền bạc. Trong nền văn hóa của chúng ta, tiền đi kèm với tất cả các loại vật chất. Tìm một thứ gì đó bạn thích để làm, cho dù nó sẽ không kiếm được tiền.
Nếu bạn là một nữ bồi bàn khao khát trở thành một diễn viên chuyên nghiệp, thì việc đóng các vở kịch miễn phí không được tính. Điều đó thật tuyệt, nhưng đó không phải là điều tôi đang nói, bởi vì bạn đang hy vọng một ngày nào đó sẽ bỏ nghề phục vụ bàn và kiếm tiền từ nghề diễn. Hay việc nói “Tôi thích vẽ phác thảo và nó sẽ không bao giờ kiếm được tiền cho tôi. Và nếu ai đó đưa tiền để tôi vẽ ký họa, tôi sẽ từ chối. Bởi vì tôi muốn có một thứ trong đời, vĩnh viễn không được kết nối tiền bạc.”
Và điều đó không liên quan đến nghĩa vụ. Bạn không được trả tiền cho việc nuôi dạy con cái, nhưng một phần của nó là nghĩa vụ. Vì vậy, nó không được tính, đan len được tính, chơi bóng rổ với bạn bè cũng được tính.
9. Một giờ trước khi đi ngủ là dành cho bạn.
Đừng làm việc đến giờ đi ngủ, ngay cả khi bạn “phải” mất nửa tiếng, thậm chí 20 phút trước khi đi ngủ để thư giãn. (Làm điều này ngay cả khi bạn thực sự mệt mỏi và không muốn thức thêm 20 phút.)
Ý tôi là đừng nên chỉ ngồi trên ghế sofa với một ly rượu. Nếu bạn làm như vậy, quá dễ dàng để bắt đầu suy nghĩ và lo lắng về công việc. Hãy dành thời gian đó để đọc một chương của một bộ phim kinh dị vui nhộn hoặc xem một tập phim sitcom khiến bạn bật cười.
Hãy coi đây là nhiệm vụ của bạn. Nó sẽ giúp bạn hoàn thành công việc tốt hơn vào ngày hôm sau và giúp bạn đi vào giấc ngủ.
10. Không có cái gọi là học nhiều hay ít.
Trường học đã khiến chúng ta nghĩ rằng Shakespeare vượt trội hơn “Đảo của Gilligan”, đó là người hướng dẫn Shakespeare chơi và đọc “King Lear”, tôi ở đây để nói với bạn rằng nghệ thuật chỉ đẹp khi bạn yêu thích nó.
Cuộc sống thực sự khắc nghiệt. Bởi vì, bạn phải đối mặt với việc thất nghiệp, ly hôn, đóng thuế và sửa chữa nhà, vì vậy đừng rước thêm phiền phức bằng cách áp đặt bản thân chỉ là kẻ ngu ngốc vì bạn thích bia hơn rượu sâm panh đắt tiền.
Nếu một thứ được các chuyên gia, “những người tinh tế” hay các học giả yêu thích, thì có lẽ nó có điều gì đó tuyệt vời. Tôi sẽ giải thích cho bạn tại sao Shakespeare lại tuyệt vời và bạn sẽ nhận được gì từ những vở kịch của anh ấy nếu bạn dành thời gian nghiên cứu chúng. Tôi không phải là người giỏi hơn bạn vì tôi đã đọc Shakespeare, tôi đọc Shakespeare chỉ vì tôi thích. Nếu tôi đọc bởi vì tôi được khuyên là nên đọc, tôi sẽ là một kẻ ngốc.
Nghệ thuật chủ yếu là gợi cảm. Đôi khi nó có thể chính trị hóa mọi người hoặc cung cấp cho họ những ý tưởng trí tuệ, nhưng những gì nghệ thuật làm tốt nhất là nuôi sống bạn: nó nuôi đôi mắt bạn bằng màu sắc; nó nuôi thính giác bạn bằng âm thanh; nó nuôi dưỡng tâm hồn bạn với “điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?” Cuộc sống thật ngắn ngủi.
Nếu bạn cảm thấy tội lỗi khi xem “American Idol” trong khi “lẽ ra” phải xem “Masterpiece Theater”, thì hãy đồng ý thử thách bản thân mỗi tháng một lần. Mỗi tháng một lần, bạn sẽ đến viện bảo tàng hoặc xem phim nước ngoài. Thời gian còn lại, hãy xem và đọc và nghe bất cứ thứ gì khiến bạn ngồi xuống mép ghế của mình. Bất cứ điều gì khiến bạn hát và nhảy.
Nếu bạn là một người “trí thức” như tôi, hãy tạm gác những bộ phim của Bergman và Shakespeare. Chắc chắn rồi. “American Idol” là cái chết của văn hóa Mỹ hay gì đó, nhưng hãy thử xem một vài tập, nó khá hấp dẫn và thú vị.
Thoát khỏi thói quen dán nhãn mọi thứ là cao và thấp. Có những thứ cung cấp kiến thức cho bạn hoặc không. Có những thị hiếu không mang lại lợi ích bây giờ nhưng có thể nuôi bạn trong tương lai. Ngay khi bạn có cảm giác muốn phân loại một thứ là “nghệ thuật” và thứ kia là “chỉ là giải trí”, hãy cố gắng dừng lại. Có nhiều loại bữa ăn khác nhau, và thật tuyệt khi được sống trong một thế giới có cả trứng cá muối và bánh Tart!
11. Hợp tác trong một dự án mà bạn quan tâm với một nhóm những người đam mê và cũng quan tâm sâu sắc đến nó.
Dạo gần đây, tôi có trò chuyện cùng một số người bạn trong đoàn hát, và tôi chợt nhận ra rằng chúng tôi may mắn có được thứ mà nhiều người còn thiếu: Đó là sự cộng tác. Hầu hết mọi người hợp tác trong công việc, nhưng trừ khi đó là công việc mơ ước của họ, nếu không mục tiêu của họ sẽ chỉ là kiếm tiền. Nhưng, bạn bè và tôi không đi hát vì tiền; chúng tôi vì tình yêu. Các nhạc công trong ban nhạc và dàn nhạc hiểu tôi đang nói gì, giống như những người chơi thể thao đồng đội.
Tôi nghĩ chúng ta đã tiến hóa để cùng nhau thực hiện chung đam mê. Bởi vì, con người ban đầu sống trong các bộ lạc nhỏ, săn bắn hái lượm, và họ phải phối hợp với nhau hàng ngày hoặc chấp nhận chết. Thế nhưng, nhiều người hiện đại lại không hợp tác cùng bất kỳ ai, mặc dù tâm trí và cơ thể của họ đang kêu gào vì điều đó. Nếu bạn vẫn cảm thấy thiếu gì đó trong cuộc sống nhưng vẫn chưa tìm ra, có thể đó là sự cộng tác trong cuộc sống.
– Hợp tác trong công việc không được tính, trừ khi bạn và đồng nghiệp của bạn yêu thích công việc, hay tất cả các bạn đều làm điều đó không được trả tiền.
– Đi chơi với bạn bè của bạn không được tính, đó không phải là những gì tôi đang nói. Tôi đang nói về một nhóm người cụ thể cùng tập trung vào một dự án.
– Các dự án Internet không được tính. Bạn cần ở trong phòng với một nhóm người, làm việc cùng nhau.
Dù vậy, vẫn có nhiều cách để biến điều này thành một phần trong cuộc sống của bạn: nghệ thuật hợp tác, thể thao đồng đội, trò chơi nhóm, công việc tình nguyện, v.v. Hay như nhiều người theo tôn giáo có được điều này thông qua cộng đồng của họ.
Nguồn: Quora
