Tư duy chiến lược là gì mà ai cũng cần có?

Sơ lược về chiến lược theo cách dễ hiểu nhất

Chiến lược được biết như một phần khá quan trọng trong mọi kế hoạch. Nhưng chúng ta có thực sự hiểu và mô tả được chiến lược là gì hoặc làm thế nào để có được một chiến lược.

Đối với những người ít hoặc chưa trực tiếp tạo ra chiến lược, họ sẽ thấy khó hiểu bởi tính chất trừu tượng của nó và khó truyền đạt với người khác.

Tác động (tiêu cực) của việc (thiếu) Tư duy Chiến lược 

Tư duy chiến lược là điểm khác biệt giữa cấp trên và cấp dưới. Khi tôi quan sát về quỹ đạo sự nghiệp của một người và nhận thấy rằng việc có “tư duy chiến lược” là một bước tiến lớn nhất (sự thay đổi về tinh thần) mà chúng ta phải trải qua.

Đối với Giám đốc sản xuất, nếu họ chỉ giỏi đưa ra những chiến thuật, mà không có một cái đầu chiến lược, thì sẽ khó khăn khi phát khi phát triển tầm nhìn cho sản phẩm trong dài hạn, dẫn đến các hạn chế kinh doanh chỉ hướng đến phát triển tính năng sản phẩm và thu hút sự quan tâm đối với các ý tưởng sản phẩm mới. 

Trong tình huống nỗ lực để đào tạo và cải thiện tư duy chiến lược của một nhóm, tôi đã phát triển một khuôn khổ đơn giản cũng như các phép loại suy và ví dụ kèm theo để giúp mang lại sự rõ ràng và cụ thể hơn cho khái niệm trừu tượng này.

Khuôn khổ (framework)

Trước khi chúng ta tìm hiểu về chiến lược, cần phải đặt nó trong một ngữ cảnh bởi vì chiến lược không bao giờ (hoặc không nên) tồn tại một cách riêng biệt. Một số khái niệm của các thành phần theo quan điểm tập trung vào sản phẩm:

• Sứ mệnh (Mission) là lời tuyên bố về những vấn đề doanh nghiệp đặt ra để giải quyết, thường mang ý nghĩa cấp công ty nhưng cũng có thể được xác định cho một sản phẩm nhất định.
• Tầm nhìn (Vision) là giải pháp của doanh nghiệp để giải quyết vấn đề ở sứ mệnh. Nếu chỉ tập trung vào sản phẩm, tầm nhìn là mục tiêu tạo nên sản phẩm đó và cách sản phẩm sẽ tạo ra tác động với khách hàng. 
• Chiến lược (Strategy) là tập hợp các nguyên tắc, quyết định từ dữ liệu thực tế và đảm bảo khả năng đạt được tầm nhìn của doanh nghiệp. Nếu có một sự thay đổi lớn về chiến lược trong khi sứ mệnh và tầm nhìn vẫn không đổi, thì đó được gọi là trục xoay (pivot).
• Lộ trình (Roadmap) trình bày cụ thể các bước mà doanh nghiệp sẽ thực hiện trong chiến lược, bao gồm các mốc thời gian và giai đoạn khó khăn. Lộ trình này có thể thay đổi hay cập nhật khi dữ liệu thị trường thay đổi
• Thực hiện (Execution) là những hoạt động được thực thi theo lộ trình. Trong quá trình xây dựng, ra mắt và lặp đi lặp lại, doanh nghiệp có thể thu thập dữ liệu để hoàn chỉnh lộ trình và chiến lược đã đặt ra. 

Theo biểu đồ, sứ mệnh có phần bao quát và chưa rõ ràng, nhưng khi doanh nghiệp tiến hành, càng đi sâu thì những khái niệm càng cụ thể và thu hẹp. Chiến lược trong khuôn khổ này thu hẹp khoảng cách giữa những gì doanh nghiệp muốn trở thành và những gì doanh nghiệp đang làm.

Chiến lược đại diện cho một tập hợp các nguyên tắc chỉ ra phương hướng cho lộ trình và bước thực hiện để đảm bảo sao cho phù hợp với sứ mệnh và tầm nhìn của doanh nghiệp.

Phép tương tự

Giả sử bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến đi đường. Đây là cách phân tích từng khái niệm ở trên:

• Sứ mệnh (Mission) là chuyến đi xuyên lục địa Hoa Kỳ từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương. Ở giai đoạn này, chúng ta có một vấn đề rất cần giải pháp và có rất nhiều cách giải quyết khác nhau.

• Tầm nhìn (Vision) là chúng ta lái chiếc Subaru Forester từ Portland, Maine đến San Diego, California. Khi xác định tầm nhìn, chúng ta đã có một ý tưởng rõ ràng hơn về chuyến đi sẽ như thế nào. Với vài từ mô tả chính như “Subaru Forester”, “Portland, Maine” và “San Diego”, chúng ta có thể bắt đầu vẽ ra một bức tranh tinh thần cho chuyến đi này và làm nó dễ liên tưởng hơn.

• Chiến lược (Strategy) là thiết kế một tuyến đường cụ thể để tránh mất thời gian không cần thiết và tiết kiệm chi phí bằng đường đi ngắn nhất. Bởi vì chiến lược là những quyết định chúng ta đã đưa ra ngay từ ban đầu nên khi bắt đầu tiến hành đó cũng là những ràng buộc và sự ưu tiên. 

• Lộ trình (Roadmap) là bản đồ chữ cho chuyến đi này, chúng ta có thể lập kế hoạch chặng đường với những kỳ vọng cụ thể về nơi sẽ đến tại một thời điểm nhất định. Có một lưu ý rằng càng cụ thể thì chúng ta càng có nhiều khả năng phải điều chỉnh kế hoạch.

• Thực hiện (Execution) là động cơ thực tế cho chuyến đi, chúng ta sử dụng lộ trình để dẫn đường và cũng đối chiếu thường xuyên để đảm bảo rằng chúng ta vẫn đang đi đúng hướng. 

Điều thú vị là chúng ta vẫn có thể bắt đầu chuyến đi mà không cần lập ra kế hoạch. Nhưng điều đó cũng giống như khi chúng ta xây dựng một sản phẩm mà không có chiến lược, sẽ mất nhiều thời gian và nguồn lực để tìm hướng đi đúng. Một chuyến đi tự phát có thể sẽ rất vui và thú vị nhưng chúng ta sẽ chịu chi phí phát sinh trên đường đi.

Ví dụ

Với khuôn khổ tập trung vào sản phẩm, Tesla là một ví dụ rất hay vì a) Elon Musk là người đàn ông tốt, b) Musk và Tesla đã công khai về chiến lược của họ và c) Tesla là một ví dụ hiếm hoi về một công ty đã theo đuổi chiến lược dù việc thực thi không thành công

• Sứ mệnh: “Sứ mệnh của Tesla là đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của thế giới sang vận tải bền vững.”
• Tầm nhìn: Tầm nhìn của Tesla là giảm lượng khí thải carbon của xe thông qua sự ra đời của xe điện.
• Chiến lược: Đây là một “Kế hoạch tổng thể” nổi tiếng 1) chế tạo ô tô thể thao, 2) sử dụng số tiền đó để chế tạo một chiếc ô tô giá cả phải chăng, 3) sử dụng đó số tiền để chế tạo một chiếc ô tô thậm chí có giá cả phải chăng hơn, 4) trong khi làm những điều đó, cũng cung cấp khí thải bằng không lựa chọn phát điện, và cuối cùng là 5) không nói cho ai biết.

Chiến lược mà Tesla và Musk đã phát triển có một số ràng buộc trong đó: a) chi phí / rủi ro phát triển sản phẩm và b) giá thành sản phẩm so với khi áp dụng thực tế. Anh ấy cần phải chứng minh khả năng tồn tại (MVP: minimum viable product ) của chiếc xe Roadster nhỏ, đắt tiền và có tích hợp điện khí hóa. Tuy nhiên, xe Roaster chỉ cần tạo ra đủ doanh thu để thực hiện sứ mệnh và tầm nhìn, dồn toàn bộ doanh thu đó cho công ty để tạo ra phương tiện có giá cả phải chăng hơn và dành cho thị trường đại chúng.

Thực hiện chính thức

Ai sẽ là người thực hiện tất cả những việc này? Điều đó tùy thuộc vào cấp độ mà chúng ta có thể thực hiện nhiều hoặc hầu hết các hoạt động này. Một số ví dụ điển hình về những người đảm nhận những thành phần này:

• Nhiệm vụ: Giám đốc điều hành, Phó Giám đốc Sản phẩm, Nhóm Điều hành, Ban
• Tầm nhìn: Phó Giám đốc Sản phẩm, Giám đốc Quản lý Sản phẩm, Senior / Trưởng nhóm
• Chiến lược: Phó Giám đốc Sản phẩm, Giám đốc Quản lý Sản phẩm , Senior / Trưởng nhóm Quản lý Sản phẩm, Quản lý Sản phẩm
• Lộ trình: Senior / Trưởng nhóm Quản lý Sản phẩm, Quản lý Sản phẩm (có thể là Phó Quản lý Sản phẩm)
• Thực hiện: Senior / Trưởng nhóm Quản lý Sản phẩm, Quản lý Sản phẩm, Phó Quản lý Sản phẩm

Nếu một Quản lý Sản phẩm còn thiếu khả năng nhìn nhận, liên kết với sứ mệnh của công ty hoặc tầm nhìn cho sản phẩm, họ cần phải tự tìm hiểu hoặc yêu cầu được giải thích rõ. 

Hy vọng đây là một tài liệu hữu ích cho những người mới làm quen với chiến lược. Đối với những người đã thành thạo về chiến lược, tôi cũng hy vọng điều này cung cấp một cấu trúc có thể liên kết các kinh nghiệm bạn đã có lại với nhau.

Nguồn: Hackernoon